2019 Aşure Günü – 9 Eylül

İslam dininde çok özel bir yeri olan Hicri takvimin Muharrem ayının 10. Günü Aşure ya da Aşura günü olarak kutlanıyor ve yad ediliyor. Hz. Ali tarafından aktarılan bir hikayeye göre sahabeden birinin bir gün Hz. Muhammed’e Ramazan ayı dışında da oruç tutmak istediğini ve böyle bir ibadet için hangi günün doğru olacağını sorduğunda Hz. Peygamber, kendisine Muharrem ayının 10. Gününü işaret etmiştir. İslam inancında kutsal ve önemli bir gün olan Aşure günü de işte o güne denk düşer. Ay takvimi olan Hicri takvimin, Güneş takvimi olan Miladi takvimle uyuşmaması sebebiyle her yıl bizim açımızdan değişen dini günlerden biri olan Aşure Günü, bu yıl 9 Eylül 2019 Pazartesi gününe denk geliyor. İslam alemi için çok değerli olan Muharrem Ayı ile Aşure Günü hakkında biraz detaylara inelim.

 

Aşure Günü Nedir? Tarihçesi

Yukarıda da yer verdiğimiz gibi Hicri takvimde yer alan Ramazan ayı ve öncesinde 3 Aylar olarak adlandırılan ayların ilk ikisi; Recep, Şaban aylarından sonra İslam dininde faziletli olarak kabul edilen diğer ay da Muharrem ayıdır. Tam da burada Hicri takvimden özet olarak bahsedebiliriz. Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçü yani hicretini başlangıç olarak kabul eden ve bu nedenle Hicri olarak adlandırılan takvim, Ay’ın Dünya etrafında dönüşünü bir ay olarak kabul eder. Toplam 12 aydan oluşan yani Ay’ın Dünya etrafında 12 kez dönüşünü 1 yıl olarak kabul eden Hicri Takvim ayları; Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade ve Zilhicce’dir. Muharrem ay isimlerine sahip olan Hicri takvimde bir yıl 354-355 gün sürer. Şu anda ülkemizde kullanılan Miladi takvimde bir yıl 365 gün olduğu için aradaki 10-11 günlük fark, dini günlerin ve bayramların hesaplanmasında kullanılır. Bu hesaba göre dini bir gün, bir sonraki yıl önceki yılın Miladi takvim gününden 11 gün önceye denk gelir. Yani, Aşure günü 2020 yılında 29 Ağustos gününe denk gelecek. Hicri takvimde yer alan Muharrem ayının anlam ve önemine de kısaca bakalım. Kelime anlamı olarak Haram kelimesinden türeyen Muharrem, haram kılınmış anlamına gelir. İslamiyet’te var olan değerine bakıldığında ise Muharrem Ayı, “Şehrullahi’l-Muharrem” olarak ifade edilir.  İnanca göre bolluğun arttığı ay olarak kabul edilen Muharrem ayı, sıralamaya göre Hicri takviminin aynı zamanda ilk ayıdır. Muharrem ayının 1. Günü, bu nedenle Hicri yılbaşıdır. Muharrrem ayının 10. Günü de Aşure Günü’dür. Aşure Günü nedir diye soranlara iki yönlü bir cevap vermek gerekir. İslam tarihinin de ötesinde Kuran-ı Kerim’in içinde yer alan pek çok tarihsel olayın ortak tarihi bugündür. Yani, Peygamberler tarihinde dönüm noktası olan pek çok önemli olayın anmasının yanında mistik olarak da bu kadar olayın hep aynı güne rast gelmesinin kerameti inancıyla kutsal kabul edilir. Aşure Günü’nde hangi olaylar yaşanmış şimdi onlara bakalım.

 

Aşure Günü’nde Hangi Olaylar Yaşanmıştır?

İbrahimi dinlerde ilk insan ve ilk peygamber olarak kabul edilen Hz. Adem, Aşure Günü’ne yaratılmış olarak bilinir. Bu açıdan bakıldığında Aşure Günü, insanlığın doğuşunu işaret eder. Aynı şekilde Hz. Adem’in cennete girdiği gün de Aşure Günüdür ve kendisinin tövbe etmesi ile affedilmesi de bu günde gerçekleşmiştir. Aşure Günü ile ilgili kutsal tarihteki kabul ve inançlar, yalnızca insanın yaratılışı ile ilgili değildir. Aynı şekilde manevi alemdeki Cennet ve Cehennem ile bu alemdeki Ay, Güneş ve Göklerin yaratıldığı gün olarak da kabul edilir.  Hem insanlığın hem de maddi ve manevi alemin inşasının denk geldiği zamanlar olarak Aşure Günü gösterilir. 4 Kitabın ve bu kitapların indiği 4 Peygamberin dinlerine verilen İbrahimi dinler isminin geldiği Peygamber Hz. İbrahim’in doğduğu gün de Aşure Günü’dür. Hz. İbrahim hakkında aktarılan bilgilere ve kabullere göre Hz. İbrahim, Aşure Günü’nde doğmuş ve yaşamında Nemrut’un ateşinden de yine bir Aşure Günü’nde kurtulmuştur. Bir başka peygamber Hz. Nuh ile Aşure Günü arasında güçlü bağlar vardır. Buna göre meşhur Nuh Tufanı öncesinde Hz. Nuh’un yaptığı geminin bu büyük tufandan kurtularak bugün ülkemiz sınırları içinde yer alan Cudi Dağı’na oturarak kurtulduğu zaman Aşure Günü’ne denk gelmiştir. Aşure Günü’nde yapılan ve bu günün adından ismini alan Aşure tatlısı da o geminin içinde elde olanlarla yapıldığına inanılan çorba türü bir yemeği temsil eder. Bu nedenle Aşure tatlısının içinde birçok farklı çeşit bakliyat ve meyve bulunur. Musevilik dininin peygamberi olan Hz. Musa’nın Mısır Firavunu’nun zulmünden kaçarken elindeki asa ile Kızıldeniz’i ikiye bölerek aradan açılan kara yolunu, kendisine inananlarla birlikte yürüyerek geçtiği ve bu şekilde bu zulümden kurtulurken daha sonra eski haline dönen denizin içinde Firavun ve kuvvetlerinin boğulduğu zaman da bir Aşure Günü’nde gerçekleşmiş olarak kabul edilir. Kuran-ı Kerim’de geçen peygamberlerle ilgili tarihsel hikayelerin en kritik olayları da Aşure Günü’ne denk gelmiştir. Bunlardan biri de Hz. Yusuf’un haksız yere atıldığı hapisten kurtuluşudur. Hz. Yusuf’u hapisten kurtuluşunun olduğu gün de Aşura Günü’dür. Tüm Semavi dinler içerisinde kendisine yer bulan peygamberlerden Hz. Eyüp’ün yaralarından kurtulduğu gün, Hz. İdris’in Ali makamına eriştiği gün, Hz. Yakup ve oğlu olan Hz. Yusuf’un aralarındaki temasın olduğu gün, Hz. Süleyman’a zenginlik verilen gün olarak da Aşure Günü kabul edilir. Herkes tarafından iyi bilinen Hz. Yunus’un, dev balığın karnında kendisini koruması ve yine bu balığın karnından kurtularak özgürlüğüne kavuşması da yine Aşure Günü zamanlarında gerçekleşen olaylar olarak aktarılmıştır. Aşure ya da Aşura Günü’nde gerçekleşen din tarihindeki kutsal ve önemli olaylar bunlarla sınırlı değil. Hristiyanlık dininin peygamberi Hz. İsa’nın çarmıha gerilerek işkence ile öldürülmek istendiği günde göğe yükseltilerek Allah tarafından kurtarılması olayının yaşandığı zaman da Aşure günü olarak rivayet edilirken yine 4 büyük melekten ikisi olan tebliğci melek Hz. Cebrail ve iklim meleği Hz. Mikail’in yaratıldığı gün olarak Aşure Günü kabul edilir.

 

Aşure Günü ve Alevilik 

Muharrem Ayı ve Aşure Günü’nün ülkemizdeki dini inanç kollarından biri olan Alevilik inancında yeri çok büyüktür. Alevilerin kutsal ayı olan Muharrem Ayı’nda Aşure günü, bu kutsal ayın en değerli günüdür. Alevilikte Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edildiği gün olan Muharrem Ayı’nın 10. Günü olan Aşure Günü, matem günüdür. İslam dininde ve dinler tarihinde, buna bağlı olarak da İslam kültüründe önemli bir yeri olan Aşure Günü’nü saygıyla selamlıyoruz.

07.07.2021