Her Mayıs ayının ikinci Pazar günü. Aslında bu tarihin kendisine bakıldığında bile bir tazelik, bir yenilenme ve enerji var. Mayıs ayı, baharın geldiği, ağaçların çiçek verdiği ay. Pazar günü ise günümüzün endüstri toplumunun tatil günü. Baharın geldiği Mayıs ayında her ikinci Pazar, bizleri doğuran anneleri sevgiyle kucakladığımız gün. Peki, annelerin ve bu kavramın ötesinde verimin, doğurganlığın, yeniliğin timsali kadının değeri için bir gün yeter mi? Elbette hayır. Ancak yine bir anneler günündeyiz ve bu güzel günü en iyi şekilde değerlendirmeliyiz. Anneler Günü'nde dünyanın tüm annelerini sevgi ve saygıyla selamlarken hemen herkesi duygulandıran bu günün tarihçesi ile anlamına doğru bir yolculuğa çıkalım.

Anneler Günü Tarihçesi: Bilinenler ve Detayları

Anneler gününün nereden ortaya çıktığı ile ilgili birçok farklı bilgi bulunmaktadır. Bunlardan ilki ve en yaygın olanı ABD’nin Virginia eyaletinde yaşayan Anna Jarvis ismindeki öğretmen kadının 1905 yılında vefat eden annesi için her yıl kutlama yapma isteğiyle başlar. Annesinin ölümünün ardından iki yıl sonrasında Anna Jarvis, mayıs ayının ikinci pazar günü yani annesinin vefat ettiği gün, onun için bir anma töreni düzenleyerek kiliseye onun en sevdiği çiçek türü karanfillerden 500 tane getirerek süsler. Anna Jarvis düzenlediği bu törenin etkisiyle, Anneler adına anma gününün resmileştirilmesi için kongre üyelerine, eyalet yöneticilerine, valilere, gazetelere, iş insanlarına mektup kampanyası başlatır. Bu kampanya sonucu bazı eyaletlerdeki kiliseler ertesi yıl anneler için özel anma törenleri yapar ve bu törenlerde anneliği sembolize eden karanfil, törenlere iştirak edenler tarafından yakalarına takılır. Bunu fırsat bilen başta çiçek dükkanları, kart şirketleri, kuyumcular, hediyelik eşya dükkanları, restoranlar, oteller ve büyük mağazalar, reklam promosyonları ve bu güne özel çiçekleri, kartları ya da hediyelik eşyaları ederinden daha pahalıya satmaya başlar ve bugünün anlamı ticarileşmeye başlar. Bu durumdan oldukça rahatsız olan Anna Jarvis ise sonraki törenlerde karanfil yerine katılımcılardan yakalarına beyaz düğme takmalarını ister ve bu şekilde bu günün ticarileşmesinin önüne geçebileceğini düşündü ancak başarılı olamadı.  Anna Jarvis bundan sonra konuyla ilgili davalar açtıysa da Anneler Günü’nün ticarileşmesine engel olamadı. Anna Jarvis’in hayali ABD  Başkanı Woodrow Wilson 1914’te, Mayıs’ın ikinci pazarını Anneleri Günü adına bayramlaştıran ve resmileştiren yasayı imzalamasıyla gerçekleşmiş oldu. Anneler Günü’nün ABD’de yasalaşmasının ardından tüm dünyada Anneler Günü’nün Mayıs’ın ikinci pazarı kutlanması yaygınlaştı. Böylelikle Anneler Günü, pek çok insanın dünya çapında annesine ve anne figürlerine karşı sevgi ve saygılarını gösterdikleri bir gün halini aldı. Ancak kutlanma tarihi ülkeden ülkeye farklılık gösterebiliyor.  Örneğin, Anneler Günü, Kosta Rika ‘da 15 Ağustos, Gürcistan’da 3 Mart, Tayland’da 12 Ağustos tarihlerinde resmi tatil olarak kutlanıyor. Bununla birlikte ritüellerde bazı ülkelerde çiçek ya da hediye almak dışında daha farklı yöntemlerle kutlanıyor. Samoa’daki bazı gruplar ülke genelinde ayrıntılı şarkı ve dans gösterileri düzenliyor. Annelerin Samoalı topluma yaptıkları katkıları kutluyorlar. Anneler Günü'nde annelere verilen hediyeler bugün artık düne göre oldukça fazla çeşitlilik gösterir. Ancak karanfil çiçeğinin bu hediyeler arasında sembolik bir değeri vardır.  Çünkü Anna Jarvis bu günün özel bir gün olması için mücadele verirken, beyaz karanfillerinde günün resmi simgesi olmasını ister. Anna Jarvis’in bu çabası başka bazı sembolik değerler de yaratmıştır. Örneğin, Uluslararası Anneler Günü Tapınağı bu yapı, anneliğin korunmasına adanarak, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Tarihi Yerler Ulusal Kayıt Defteri'ne kaydedilmiştir.

Türkiye’de ve Avrupa'da Anneler Günü

Türkiye'de ise ilk olarak 1955 yılında kadınlar derneği aracılığıyla kutlanan anneler günü, bugünlere kadar geldi.  Aslında Anneler Günü’ne dair ilk kayıtın İngiltere'de bulunduğu belirtilmiştir. 1644 yılına ait olan bu belge 'Mothering Day' olarak kayıtlara geçmiş.  Ancak resmileşmiş Anneler Günü’nün anlam ve içeriğinden farklı olarak, “Mothering Day” belgesinin, annelerin ya da anneliğin kutsallığından çok “kilise ana”yı takdir etmek, kutlamak için oluşturulmuş bir gün olduğu tespit edilmiş. Türkiye 1955 yılında ilk defa kutlanan anneler gününde Nene Hatun yılın annesi seçildi. 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda gösterdiği üstün başarı ve kahramanlıklarla adını tarihe yazdıran Nene Hatun 1955 yılında vefatından 3 ay önce Türk Kadınlar Birliği tarafından yılın annesi seçildi. Anneler Günü’ne gerçek anlamından farklı anlam ve ihtiva atfeden bir başka ülke de Almanya. Almanya'da, İtalya’daki faşist rejimin etkisiyle ortaya çıkan Nasyonal Sosyalizmin Almanya versiyonunda "kadın eşittir ana" zihniyetine çok önem veren Naziler, kadınları ari Alman ırkının devamını sağlayan birer nesne olarak görmüşler ancak bu günü de yücelterek anneler günü olarak kutlamaya başlamış hatta Nazi rejiminin Anneler Günü’nü kutlaması bu günün; Avrupa'ya daha çok yayılmasını sağlamıştır. Anna Jarvis’in hikayesinden bugüne gelen Anneler Gününün tarihçesi esasen daha gerilere binlerce yıl öncesine dayanıyor. Yazıyı ilk bulan ve bugünkü toplumsal düzenin pek çok ana etmeninde izleri olan Sümerler’e kadar varan bir tarihçe. Anaerkil düzenin egemen olduğu ilk çağ dönemlerinden bu yana annelik, doğurganlıkla özdeş bir verimlilikle değerlendirilmiştir. Bu nedenle baharın gelişi gibi annelik de hem kutsanmış hem de buna göre kutlanmıştır. Bugün dünyada hüküm süren ve hemen pek çok sorunun kaynağı haline gelen ataerkil düzenin yerleşmesine karşın, kadının ve anneliğin değeri kimi zaman kendi mücadelesi ile kimi zaman da zamanın ruhu ile anneler günü kutlamasını kesintiye uğratmamıştır.

Anneler Günü Kutlu Olsun

Günümüzün dijital – endüstri döneminin üretim – tüketim ilişkilerinde tüm özel günler gibi Anneler Günü’nde de markaların, firmaların ürün ve kampanyaları ile hediye alımı yönünden indirim ve kampanyaları söz konusu oluyor. Elbette annenize onun seveceği, keyifle kullanacağı bir hediye ya da onun için güzel bir tatil gibi sürprizler yapmanız onu mutlu edecektir. Hatta böyle bir şey yapmak artık olmazsa olmazlardan. Ancak bu hediye alımı dışında bu güzel ve özel günü fırsat bilerek annenizi ve anneniz ile olan ilişkinizi hatırlamak, onun ellerini tutup gözlerine bakarak doğurup büyüttüğü çocuğu olarak içinizden geçenleri samimiyetle söylemeniz de onu çok mutlu edecektir. Evet dünyanın yarısı kadın. Ama diğer yarını da kadınlar yani anneler doğurdu. Gerçek değeri ve hayatın telaşesi içinde naif ve derin anlamını herkesin hatırlayarak birbirleriyle paylaşması dileğiyle; Annneler Günü Kutlu Olsun!