İslam aleminin kutsal ayı Ramazan gelmeye yakınken en çok sorulan sorulardan biri de Kadir gecesi ne zaman sorusudur. 2019 yılının Ramazan ayını yaşadığımız şu günlerde yine bir Kadir gecesi ile buluşuyoruz. 2019 yılında Kadir Gecesi, miladi takvime göre Mayıs ayının son günü olan 31 Mayıs tarihine denk düşüyor. Müslümanlığın en hayırlı ayı olan Ramazan ayının en hayırlı gecesi olan Kadir gecesi, aynı zamanda 5 Mübarek geceden biridir. İslam dininin kutsal kitabı Kuran-ı Kerim’de “Bin aydan daha hayırlı bir gece” olarak anılan Kadir gecesi, Ramazan ayının 27. Gecesi olarak kabul edilir. Şimdi gelin, dünya üzerinde yüz milyonlarca Müslümanın ortaklaştığı ve birlikte dua ettiği Kadir gecesi nedir ve Kadir Gecesi’nin önemi hakkında elimizde hangi bilgiler var, birlikte bakalım.

Kadir Gecesi’nin Anlamı

Hz. Muhammed’e Allah’ın tebliğ meleği Cebrail tarafından ayetlerin indirilmeye başlandığı gece Kadir gecesidir. Peki neden ismi Kadir’dir. Çünkü Kadir gecesi Kuran’da geçen Kadir Suresi’nde anlatılır. Bu surede ilgili ayetler şu şekildedir: “1. Şüphesiz ki biz Kur’ân’ı kadir gecesinde indirdik.

2. Kadir gecesi nedir, nereden bileceksin?
3. Kadir gecesi, bin aydan hayırlıdır.
4. O gecede, Rablerinin izniyle melekler ve Ruh (Cebrail), her iş için inerler de inerler.
5. O gece, esenlik doludur. Ta fecrin doğuşuna kadar.”

Kadir Suresi’nde geçen bu ayetlerle tariflenen Kadir gecesinin anlamından ayrıca Duhan Suresi 3. Ayetinde “Biz Kur'an'ı kutlu bir gecede indirdik” şeklinde bahsedilir. Kadir kelimesinin anlamına gelince. Hepimizin çok aşina olduğu:” Allah, her şeye Kadir’dir” sözünde geçen Kadir kelimesi gücü yeten anlamına gelmektedir. Kelime, tahmin edeceğiniz gibi Arapça kökenli bir sözcük. Ancak dilimizde kullanılan iki tane Kadir kelimesi var. Her ikisi de Arapça’dan gelen bu sözcüklerden biri “Kadr” kelimesinden gelmektedir ve değer anlamı taşır. “Kadir, kıymet bilmemek” cümlesinde kullanılan sözcük budur. Diğeri ise A harfinin uzatılarak söylendiği Kadir kelimesidir ki o da yukarıda bahsettiğimiz güç yetirme anlamı taşır. Kadir Gecesi’nde ise değer, kıymet anlamı kullanılmaktadır. Bin aydan daha hayırlı cümlesi de bu gecenin kıymetli, değerli yani mübarek bir gece olduğunu vurgular. Kadir Gecesi’nde inen ayetler, aynı zamanda Kuran-ı Kerim’in de ilk ayetleridir. Kuran’ın okunuş sıralamasında ilk sure Fatiha Suresi’dir ancak ilk inen sure Alak Suresi’dir ve Kadir gecesinde bu surenin ilk 5 ayeti inmiştir. Alak Suresi’nin ilk 5 ayeti ise şöyledir: “Yaratan Rabbinin adıyla oku!/ O, insanı "alak"dan yarattı. / Oku! Senin Rabbin en cömert olandır. / O, kalemle yazmayı öğretendir/ İnsana bilmediğini öğretendir.” Kadir gecesinde inen bu ilk 5 ayetin olduğu surenin ismi olan Alak, başlangıçtaki ayette geçen Alak kelimesinden gelmektedir. Alak ise döllenmiş yumurtanın rahim duvarına tutunma sürecindeki ilk hali demektir. Alaka kelimesi de yine bu kelimeden türemiştir.

Kadir Gecesi’nde Yapılanlar ve Edilen Dualar

Kadir Gecesi için esasen çok net olarak tanımlanmış ibadet biçimleri ya da edilmesi gereken dualar yoktur. Bunun için yukarıda bahsettiğimiz Kuran-ı Kerim’in inmeye başladığı gece olmasından ötürü dini açından değeri ile yine ayette geçen “Bin geceden daha hayırlı” ifadesinden yola çıkılarak insanların, onları yaradan Allah ile kuracakları en samimi ve yakın ilişkinin olması doğru olandır. Keza, böylesine kıymeti olan bir gecede edilecek dualar ve yine İslam dininin en önemli özelliklerinden biri olan Allah ile kul arasına kimsenin girmemesi, bir Müslüman için bu geceye çok özel bir fırsat sunmaktadır. Yine, Kadir gecesinden yapılacak ibadetle ve edilecek dualarla ilgili de Hz. Muhammed’in konu ile ilgili hadisleri, yaptıkları ve tarihsel aktarımlar da yol göstericidir. Buna göre Hz. Muhammed, “Faziletine inanarak ve sevabını da yalnız Allah’tan umarak Kadir gecesini güzel amellerle geçirenlerin geçmiş günahlarının bağışlanacağı” müjdesini vermiştir. Bu hadis ve aktarım en muteber Hadis kitabı olarak geçen Sahih-i Buhari’de geçmektedir. Yine bir başka hadis kitabı olan Tirmizi’de ise Hz. Muhammed tarafından Kadir gecesinde “Allah’ım sen affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affeyle” şeklinde bir dua tavsiye edilmiştir. Buradan da anlaşılacağı gibi İslam dininde vurgulanan iki önemli konu üzerinden bir eyleme odaklanma gereği ortaya çıkıyor. İnsanın yani kulun günahkar oluşu, hata yapıyor oluşu ve buna karşılık tevbe yani af kapısının her zaman açık olduğudur. Kadir gecesi de tüm inananlara böyle bir fırsat sunar. Önce kendimiz için istemek yerine hata ve günahlardan dolayı af dilemek, tevbe etmek. Bin geceden daha hayırlı olarak tebliğ edilmiş bir gecede kulun, esirgeyen ve bağışlayan yaradanı karşısında bildiği ve bilmediği günah ve yanlışlarından dolayı af dilemesi. Kadir gecesinde yapılacak ibadetlerin şeklinden çok özünde bu anlayışın öncelikle yer alması gerekliliği hadis ve ayetlerden kendisini göstermektedir.  Tarihsel aktarımlarda ise en öne çıkanı Hz. Muhammed’in eşi Hz. Aişe tarafından gelendir. Buna göre; Hz. Aişe " Ey Allah'ın Elçisi! Kadir gecesine rastlarsam nasıl dua edeyim?" diye sormuş ve bunun üzerine Hz. Muhammed bu soruya karşılık "Allah'ım sen çok affedicisin, affı seversin, beni affet."  Duasını söylemiştir. Bu aktarım, Tecrîd-i Sarih Tercemesi isimli eserde yer alır. Yine tarihsel aktarımlara göre Hz. Muhammed’in Ramazan ayında ibadetlerini daha da artırdığı ve ayın son 10 gününe daha fazla önem verdiği de söylenmiştir ki bu dönem de Kadir gecesini işaret eder. Kadir gecesinde af dilemenin yanında ayrıca içten gelerek ve samimi duygularla dua etmek de bu mübarek gecede yapılan ibadetler arasındadır.

Kadir Gecesi Mesajları

Tüm İslam aleminde olduğu gibi ülkemizde de kutlanacak olan Kadir gecesi ile ilgili Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından da bir mesaj yayınlandı. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, yayınladığı mesajında: “Milletimizin ve İslam aleminin Kadir Gecesi’ni tebrik ediyor, Yüce Mevla’mızdan, bu gecede yapılan dua ve yakarışların, İslam aleminin birlik ve beraberliğine, insanlığın barış ve huzuruna vesile olmasını niyaz ediyorum” dedi. İslam dininde mübarek kabul edilen 4 Kandil gecesi; Regaib, Mevlid, Miraç ve Berat kandillerinde insanların birbirlerinin kandillerini kutlamaları gibi Kadir gecesi tebriği de oldukça yaygındır. Dolayısıyla Kadir gecesi, değeri ve öneminin yanında ayrıca insanların birbirleriyle bu vesileyle iletişimlerini güçlendirdikleri bir kültür de oluşturmuştur. Bu yıl 31 Mayıs 2019 gecesine denk gelen Kadir gecesi, tüm İslam alemine bir kez daha mübarek olsun.