Savunma ve mücadele, insanlık tarihi kadar eski. Toplumların en küçük biriminden en büyük hali olan bugünkü devlet yapılarına kadar başta yaşam alanı olmak üzere ihtiyaçlardan kutsal simgelerin ve değerlerin onuruna kadar pek çok sebepten insanlar birbirleriyle mücadele eder. İnsanlık için hiç istenmeyen bir durum olan savaşların kaynağını da bu mücadele geleneği oluşturur. Türkiye Cumhuriyeti de geçtiğimiz yüzyılda, topraklarını muhafaza etmek, onurunu ve bağımsızlığını korumak adına bir ulus olarak girdiği Kurtuluş Savaşı’nın zaferi üzerine inşa edilmiştir. Kendi tarihine de bakıldığında gerektiğinde savaşmaktan çekinmeyen bir millet olan Türk milleti, Cumhuriyetin kurulmasının ardından da kimi savaşlar görmüş, direkt ya da dolaylı olarak içinde bulunmuş ve Cumhuriyetin bugünlere gelmesini dirayetle sağlamıştır. Bu savaşlardan sağ dönenlere ithafen ülkemizde 19 Eylül Gaziler Günü kutlanmaktadır. Şimdi bu özel günün tarihçesine bakarken, geçmişten bugüne gazilerimizi de hatırlayalım.

19 Eylül Gaziler Günü Tarihçesi – Gazi Ne Demektir?

Öncelikle Gazi kelimesinin anlamına bakalım. Gazi kelimesi, Arapça kökenlidir ve İslam dini temelli bir anlama sahiptir. Gaza yani Müslümanlığı yaymak amacıyla yapılan Allah yolunda savaşa katılmış olan insanlara Gazi denmektedir. Bu savaşlarda ölenlere ise bildiğiniz gibi şehit denilmektedir. Gazi kelimesi, buradan dilimize girmiş ve anlam temelinden savaşa katılan ve sağ dönebilen kişiler olarak kullanılmıştır. Bu noktada kimi yerlerde gazilik için savaşta yara almak, sakatlanmak gibi şartlardan bahsedilir ki bu doğru değil. Dolayısıyla bir kişinin Gazi sayılması için; bir savaşa doğrudan iştirak etmesi ve sağ kalması yeterlidir. Bir başka yan kullanım ise, savaşlarda büyük kahramanlıklar gösteren komutanlara ya da yerleşim birimlerine verilen bir unvandır. Gaziler Günü kutlamasına referans olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile Gaziantep şehirleri bunlara en iyi örneklerdir. 15 Temmuz hain darbe kalkışmasına direnen ilçelerden Ankara’nın Kazan ilçesine de TBMM kararıyla Kahramankazan ismi verilmiştir. Buna diğer örnekler de Kurtuluş Savaşı’ndaki mücadelesiyle Kahramanmaraş ve Şanlıurfa’dır. 19 Eylül Gaziler Günü ise Kurtuluş Savaşı’nın başkomutanı Mustafa Kemal Atatürk’e yine TBMM tarafından Sakarya Meydan Savaşı’nın kazanılmasının ardından Mareşal ve Gazi unvanlarının tarihi olan 19 Eylül’den gelmektedir. 19 Eylül Gaziler günü, buna mukabil Kahramanlık Günü olarak da kabul edilir. Bu özel gün 2002 yılında çıkarılan bir yasayla her yıl kutlanmaktadır. Savaşlar, insanlık tarihi boyunca acı yaratmış ve bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından: “ Mevzu bir yurt savunması değilse savaş cinayettir” denilmiştir. Atatürk’ün “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” ilkesiyle her zaman barışçı bir politika izlemeyi kendisine düstur edinen Türkiye Cumhuriyeti, geride bıraktığı 95 yıllık tarihinde bazı savaşlar ve mücadeleler görmüştür. İşte 19 Eylül Gaziler Günü vesilesiyle başta Kurtuluş Savaşı olmak üzere ve  bu savaşlar ile mücadelelerde yer almış tüm gazilerimize saygımızı sunarken  bu dönemleri de hatırlayalım.

Kurtuluş Savaşı 1919 -  1922

Bir milli mücadele destanı olan Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı, 19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a gelişi olarak kabul edilir. Savaşın muharip yani sahada çatışma dönemi ise 1921’de başlar. Osmanlı ordusunda yetişmiş subaylardan oluşan komuta kademesi, ülkenin dört bir yanından temsiliyetle oluşturulan Büyük Millet Meclisi ve varını yoğunu, canını, gücünü bu savaşa feda eden halkla beraber, 1922 yılındaki Büyük Taarruz’un zaferiyle sonuçlanmıştır. Dünya tarihine geçen bu önemli savunma – mücadele – taarruz savaşında 35 Bin civarında subay ve erat yaralı olarak savaştan dönmüştür. Bu gaziler dışında tüm ülkenin katıldığı bu savaş ve zafer sonrasında TBMM de Gazi unvanını almıştır. Bağımsızlığını, cepheden cepheye savaşarak kazanan ve bunun üzerine bir devlet inşa eden Türkiye ulusu, Gazi bir halktır.

Kore Savaşı 1950 -  1953

Türkiye Cumhuriyeti’nin dolaylı olarak katıldığı ve yaklaşık 4 yıl süren Kore Savaşı’nda ülkemizin şehit ve gazileri vardır. Bugün ülkemizde Kore şehitleri, Kore gazileri gibi kavramlar, caddelere verilen isimler bulunmakta, Güney Koreli bazı ziyaretçiler, ülkemizde halen yaşamakta olan Kore Gazilerini ziyaret ederek şükran duygularını sunmaktadır. Son neslin pek fazla bilmediği Kore Savaşı nedir? Kore Savaşı, bir bütün olan Kore’nin Güney ve Kuzey olarak ikiye bölünmesinin ardından Kuzey Kore’nin Güney Kore topraklarına saldırısı sonucu Birleşmiş Milletler’in üye ülkelere askeri birlik toplayarak savunma ordusu oluşturulması çağrısı sonrası Türkiye’nin de önemli bir büyüklükte muharip birlik gönderdiği savaştır. Burada savaş, Kuzey Kore ile onları destekleyen Çin – SSCB güçlerine karşı ABD tarafında verilmiştir. 1950-53 yılları arasında süren savaşta  Türkiye ve ABD dışında İngiltere, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Filipinler, Fransa, Tayland, Yunanistan, Etiyopya, Kolombiya, Belçika, Hollanda, Lüksemburg ve  Güney Afrika da askeri birlik göndermiştir. Savaşın tamamında ABD’den sonra Türkiye ve İngiltere 56.000 askerle bu ülkeler arasında en büyük muharip gücü vermiştir ve Türkiye’den 724 kişi şehit olmuştur. Devam eden süreçte de 1961 yılına kadar Türkiye asker gönderilmeye devam etmiş ve bu süreçte de 240 şehidimiz daha olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti devleti, Güney Kore’den en son çıkan ülkedir. Bugün hayatta olan Kore Savaşı gazileri sayısı 2000 civarındadır.

Kıbrıs Barış Harekatı 1974

19 Eylül Gaziler Günü sebebiyle anabileceğimiz bir başka olay da Kıbrıs Barış Harekatı. Bülent Ecevit’in başbakanlığı döneminde yapılan ve başarıyla tamamlanan Kıbrıs Barış Harekatı, 20. Yüzyılın başlarından itibaren adada devam eden Türk – Rum anlaşmazlığının Türkiye tarafından Kıbrıs’ta yaşayan Türkler için büyük bir güvenlik sorunu teşkil ettiğine kanaat getirilerek İngiltere ve ABD’nin karşı koymasına rağmen gerçekleştirilerek başarıyla sonuçlanmıştır. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Türkiye Devleti hükümetinin ordusuna doğrudan harekat emri verdiği ilk savaş olan Kıbrıs Savaşı’na “Barış Harekatı” ismi başbakan Bülent Ecevit tarafından hem Türk hem Rumların barışı için müdahale ediyoruz yaklaşımıyla verilmiştir. Harekat, aradaki diplomatik müzakerelerle iki kez gerçekleştirilmiş ve bugünkü KKTC, harekat sonrasında kurulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin 38 bin civarında Kıbrıs Barış Harekatı gazisi bulunmaktadır.

Terörle Mücadele – 1980 ve Sonrası

1980 sonrasında ise Türk Silahlı Kuvvetleri, önce ASALA sonra da PKK terör örgütleri ile silahlı mücadeleler vermiş ve bu mücadelelerde 100 binin üzerinde gazisi olmuştur. Terörle mücadele kapsamında teyakkuz halleri nedeniyle TSK mensubu subay – astsubay ve uzmanlar doğrudan gazi olurken silah altına alınan yurttaşlar da bu mücadelelere katılmış ve maalesef aralarında sakat kalanların da olduğu binlerce gazi olmuştur.  Terörle mücadele nedeniyle sakat kalan gaziler ile ailelerine devlet, düzenli bakım ve yardımlarını sürdürmektedir.  Terörle mücadele nedeniyle bugüne kadar 40 bine yakın yurttaşımız da ( muvazzaf – askerlik) hayatını kaybederek şehit olmuştur.

15 Temmuz Kalkışması

Bundan 2 yıl önce 15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanan hain darbe kalkışmasında da binlerce yurttaş, sokaklara çıkarak bu kalkışmanın başarısızlığa uğratılması için direnmiş, ülkedeki herkes darbeyi reddederek özgürlük ve demokrasi tarafında yer almıştır. 15 Temmuz detayları.  Bu anlamda 248 vatandaşımızın şehit olduğu ve 2193 kişinin yaralandığı o gecede başta bu yaralanan yurttaşlarımız olmak üzere ülkenin tamamı, ortaya koyduğu irade ile bir kez daha Gazi olmuştur. Gazi bir Meclis ile Gazi Başkomutanın kurduğu Türkiye Cumhuriyeti, söz konusu yaşam ve vatan savunması olduğunda cesaretini ortaya koyan bir iradeye her zaman sahip olmuştur. Bunun en somut örnekleri olan gazilerimizi saygıyla selamlıyoruz. 19 Eylül Gaziler Günü Kutlu olsun.