23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI ANLAMI VE TARİHÇESİ

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 23 Nisan 2018 Pazartesi günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışının 88. Yılında bir kez daha tüm yurtta kutlanacak. İçinde hem demokrasinin simgesi olan meclisi hem de bir toplumun geleceği olan çocukları barındıran bu bayram, hem kapsamı hem de kendine ait tarihselliği ile dünya çapında bir özelliğe sahiptir. Ülkemizin milli bayramlarından biri olan bu özel güne hem ulusal egemenlik hem de çocuk bayramı pencerelerinden bakarken kısa bir tarih yolculuğuna birlikte çıkalım. Bakalım 23 Nisan nasıl bayram oldu ve geçmişten bugüne neler yaşandı?  

Ulusal Egemenlik Nedir?

23 Nisan Bayramı genel olarak herkesçe Çocuk Bayramı olarak bilinir. Dünya çapında çocuk bayramı olmasının özel bir yeri vardır. Ancak bu bayramın bir diğer yanı da ulusal egemenlik bayramı olmasıdır.  Ulusal egemenlik kavramı sıklıkla kullanılan ve herkesin önem verdiği bir kavram olmakla birlikte anlamı ile içeriği her zaman yeterince bilinmemektedir. Ulusal egemenlik, yönetim erki olan devletin elinde bulundurduğu yetkilerin bir kişi ya da bir gruba değil tamamen yetki alanında yer alan ulusa ait olması anlamına gelmektedir. Demokrasinin olmazsa olmaz koşulu olan ulusal egemenlik, ulusun yönetime doğrudan ya da temsili olarak katılması ile kendi egemenliğini kendisinin kurması anlamına gelir. 19 Mart  1920 yılında Atatürk’ün çağrısı ile dağılan Osmanlı Meclisi’nden katılmak isteyenlere de açık olarak olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin Ankara’da toplanması hazırlıkları, 21 Nisan’da tamamlanmış ve son çağrı ile Büyük Millet Meclisi toplanmıştır. 23 Nisan 1920 yılında savaş koşullarında açılan Büyük Millet Meclisi’nin kuruluşunun 1. Yılında yani 23 Nisan 1921 yılında Osmanlıca’da Hakimiyet –i Milliye olan karşılığı ile resmi bayram olarak ilan edilmiştir. Yani bugün kutladığımız 23 Nisan Bayramının ilk başlangıcı 23 Nisan 1921 yılında kutlanmaya başlanan Hakimiyet –i Milliye Bayramı’dır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde mülkün sahibi olan Padişah ve ailesi iken Büyük Millet Meclisi’nin açılması ile ülkenin farklı yerlerinden gelen halk temsilcilerinin katılımı ile artık mülkün yani ülkenin sahibinin halk olduğu bir sürecin temelleri atılmıştır. Kurtuluş Savaşı’nı yöneten ve devamında kazanılan zafer sonrası yeni kurulan devletin yönetim şeklinin Cumhuriyet olmasına ön açan da işte bu meclistir. Demokrasi ile Cumhuriyet’in değeri açısından halkın temsiliyeti anlamına gelen Meclis’in açılışının kutlandığı 23 Nisan, bu nedenle yalnızca tarihsel önemli bir olay değil, halkın tamamının yönetimde hakimiyetini ilan ettiği bir gün olarak çok değerlidir.      

Çocuk Bayramı Olma Süreci

23 Nisan 1921 günü itibariyle yeni kurulan devletin ilk milli bayramı olma özelliği ile Hakimiyet – i Milliye Bayramı olarak kutlanmaya başlanan 23 Nisan Bayramı nasıl çocuk bayramı da olma özelliğini aldı. Bu sürecin en başında bugün Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve daha önce de Çocuk Esirgeme Kurumu olarak faaliyet gösteren kurumun o zamanki hali olan Himaye –i Etfal Cemiyeti karşımıza çıkıyor. 1917 yılında kurulan Himaye –i Etfal Cemiyeti, başta savaş koşullarında olmak üzere çocukların korunması, bakımı ve sağlık hizmetlerini sağlama amacındaydı. Çocuk Koruma anlamına gelen Himaye –i Etfal Cemiyeti’ne 23 Nisan 1923 günü TBMM Reisi Mustafa Kemal Paşa’nın desteğini vermesi ile cemiyet adına yardım toplanmaya başlanmış ve 1924’te Latife Hanım’ın cemiyet temsilcisi olmasıyla birlikte 23 Nisan 1925 tarihinden itibaren bu bayram Mustafa Kemal Atatürk’ün himayesinde Hakimiyet – i Milliye Bayramı olmasının yanında Çocuk Günü olarak da anılmaya başlamıştır. 1927 yılında resmen Çocuk Bayramı adını alan kutlamalar, 1929 yılında 7 güne çıkarılan etkinliklerle Çocuk Haftası haline gelmiştir. Ulusal Egemenlik gibi demokrasi için büyük öneme sahip olan bir değerin çocuklarla aynı bağlamda kutlanması, bu bayramın bir halkın demokrasi geleceği yönünden de önemlidir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, çocuklara “Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler geleceğin bir gülü, yıldızı ve ikbal ışığısınız. Memleketi asıl ışığa boğacak olan sizsiniz.” şeklinde seslenmiştir.  

 23 Nisan’ın Cumhuriyet Tarihi

29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyetin ilan edilmesinden bu yana kesintisiz olarak kutlanan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Türkiye sınırlarını aşan bir boyuta ulaşmıştır. Uluslararası kaynaklara göre halihazırda ulusal Çocuk Bayramı kutlaması yapan 25 ülkeden biri olan Türkiye, bu alanda öncü konumda bulunmanın yanında Norveç, İtalya, Almanya ve Rusya ile birlikte Avrupa’daki 5 ülkeden biridir. Bu anlamda bir toplumun geleceği ile eşdeğer olan çocuklara verilmesi gereken değer ve atfedilmesi gereken önem açısından ülkemiz için her daim kendisini güncelleyen bir gündem olma özelliği de taşımaktadır.  Her 23 Nisan’da devletin en üst kademelerinde görev  alan kişiler, temsili olarak bir günlüğüne o yıl seçilen çocuklara koltuklarını devrederler ve temsili olarak görev alan çocuklar, gazetecilerin sorularını yanıtlarlar. Bu şekilde hem ulusal egemenlik bazında hem de çocuk bayramı olarak pekiştirilmiş bir kutlama yapılmış olur. Çocukların ülkenin yönetiminde karar alıcı pozisyonlara oturması ile ülkenin demokrasi ile yönetilen ve yönetici pozisyonundaki kişilerin değiştiği bir ülke olduğu öne çıkarken, yetişkinlerin görev yerlerini temsilen çocuklara bırakması da çocuklara verilen değeri gösterir. Ülkemizde ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’de resmi tatil olan bu milli bayramda devlet yöneticileri ile parlamento temsilcileri kutlama törenleri öncesinde Anıtkabir’e çıkarak Cumhurbaşkanı tarafından Atatürk’ün hatıra defteri imzalanırken ülkenin tüm şehirlerinin stadyumlarında da resmi kutlamalar gerçekleştirilir.  TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği 1979 yılında başlayan TRT 23 Nisan Çocuk Şenliği ise bu bayramı, uluslararası düzeyde kutlanan tek çocuk bayramı özelliğine kavuşturmuştur. 1979 yılının önemi ise Birleşmiş Milletler tarafından bu yılın “Dünya Çocuk Yılı” olarak ilan edilmesidir. TRT tarafından hazırlanan bir projenin BM tarafından kabul edilmesiyle SSCB, İtalya, Bulgaristan, Irak ve Romanya’nın katılımıyla Ankara’da düzenlenerek çok önemli bir geleneğin başlangıcı olmuştur. Bugün ortalama 40 ülkenin çocuklarını misafir eden etkinlik, özellikle unutulmaz sunucu Halit Kıvanç’ın sunumuyla akıllara kazınmış ve halen devam eden önemli bir şenliktir. Ankara’nın yanı sıra bugüne kadar Antalya, İstanbul, İzmir, Bursa, Nevşehir, Konya, Gaziantep gibi illerimizin de ev sahipliği yaptığı organizasyon, bu yıl Bursa’da 40 ülkeden yaklaşık 800 çocuğun katılımıyla gerçekleştirilecektir. TRT 23 Nisan Çocuk şenlikleri 2018 organizasyonuna ayrıca 150 yabancı liderin de katılımı beklenmektedir. Ülkemizde TRT tarafından canlı yayınlanacak olan organizasyon ayrıca birçok dünya kanalından da aynı anda milyonlarca kişiye ulaştırılacaktır.

 23 Nisan 2018 Tatili

Milli bayram çerçevesinde resmi tatil olan 23 Nisan, bu yıl Pazartesi gününe denk geliyor. İki günlük hafta sonu tatilinin devamında başta çocuklar olmak üzere tüm çalışanlar için toplam 3 gün tatil anlamına gelen 23 Nisan, bahar havasının olgunlaştığı Nisan ayında bu anlamlı günün değerini hatırlarken aynı zamanda güzel havanın tadını çıkarak sevdiklerinizle birlikte kısa bir mola verme şansı da sağlayacak. Bir ulusun ortak değerlerle birlik olması, önemi ve karşılığı olan ortak tarihi olayların varlığına da bağlıdır. İşte Türkiye yurttaşları için böyle bir öneme sahip olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, yalnızca Türkiye’deki değil tüm dünyadaki çocuklara ve bu ülkenin her bir ferdine kutlu olsun.

 www.delphinhotel.com

02.07.2021