Antalya sınırları içinde yer alan Xanthos Antik Kenti, Likya uygarlığının merkezi ve tarihi açıdan son derece önemli bir bölgedir. Kent, sadece mimarisi ve antik yapılarıyla değil, aynı zamanda Nereid Anıtı gibi benzersiz eserleriyle de öne çıkar. Bu yazıda Xanthos’un tarihi, Nereidler efsanesi ve antik dönemde yaşanan önemli olayları keşfedeceksiniz.

Xanthos Antik Kenti ve Nereid Anıtı

Nereid Anıtı Hakkında Genel Bilgi

Xanthos Antik Kenti’nde yer alan bu anıt, adını deniz tanrısı Nereus ve Doris’in kızları Nereidlerden almıştır. Anıtın sütunları arasında 12 Nereid heykeli bulunur; heykeller rüzgârda savrulan giysilerle tasvir edilmiş, ayaklarının altında balık ve deniz canlıları yer almıştır. Nereidler, Yunan mitolojisinde su perisi olarak tanımlanır ve denizde zor durumda kalanlara yardım ederler.

Nereid Efsanesi ve Anadolu Bağlantısı

Araştırmalar göstermektedir ki, Nereid heykelleri ve efsanesi Anadolu’ya özgü bir kültürel mirastır. Anadolu toprakları dışındaki bölgelerde benzer heykeller görülmez; varsa bile duvar kabartmalarıdır. Bu nedenle, Nereid efsanesinin kökeni Yunan değil, Anadolu’dur.

Xanthos’un Tarihi Önemi

Likya Hükümdarı Erbinna

Nereid Anıtı, aslında Likya hükümdarı Erbinna adına inşa edilmiştir. Anıtın merkezinde Hebe heykeli yer alır; Hebe, Zeus ve Hera’nın kızıdır ve mitolojide tanrıların hizmetkarı olarak betimlenir. Roma mitolojisinde Juventas olarak bilinir. Anıt, Likya halkının dini ve kültürel inançlarını yansıtan önemli bir yapıdır.

Şehirde Yaşanan Büyük Felaketler

Xanthos, tarih boyunca birçok savaş ve yangın yaşamıştır:

• M.Ö. 545: Pers komutanı Harpagos’a karşı direniş ve toplu intihar

• M.Ö. 475-450: Yangın felaketi ve yeniden imar

• M.Ö. 309: Ptolemaioslar ve Antiokhos yönetimi

• M.Ö. 42: Romalı Brutus’un saldırısı ve toplu intihar

Bu olaylar, Xanthos’un tarihini hem acı hem de onurlu bir miras hâline getirmiştir.

Nereid Anıtı’nın Frizleri ve Heykelleri

Erbinna’nın Frizleri

Nereid Anıtı’nın frizlerinde, kralın sarayında günlük yaşam, av sahneleri ve ziyafetler detaylı biçimde betimlenmiştir. Örneğin, bir frizde avlanan hayvanların yemek olarak sunuluş aşamaları gösterilir. Bu, antik dönemdeki kutlamaların ve toplumsal ritüellerin görsel bir anlatımıdır.

Savaş ve Kahramanlık Temaları

Anıtın üst podyum frizleri, ağır silahlı hoplitler, okçular ve savaş sahneleri ile donatılmıştır. Bu sahneler, Likya halkının kahramanlık geleneğini ve Erbinna’nın yönetimindeki toplumsal düzeni yansıtır.

Xanthos Antik Kenti’nden Günümüze Kalanlar

Bugün Xanthos’tan geriye kalan en önemli eserlerden biri, Nereid Anıtı friz parçaları, Antalya Müzesi’nde sergilenmektedir. Erken Klasik Dönem’e ait kalker taşından yapılmış bu frizlerde, süvariler ve günlük yaşam detayları görülmektedir.

Xanthos ve Tarihî Miras

Xanthos Antik Kenti, yalnızca Likya uygarlığının merkezi değil, aynı zamanda Nereid Anıtı gibi eşsiz eserlerle dünya tarihine katkıda bulunan bir kültür mirasıdır. Kentin yaşadığı felaketler ve gösterdiği direniş, tarih boyunca Antalya’nın önemini ortaya koymaktadır.