Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü: Geleceğimiz

Birleşmiş Milletler tarafından bundan 50 yıl önce 17 Mayıs gününü Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü olarak ilan etti. Çağımızın gerçeği olan iletişim ve bilginin önemi ile değerlendirmesine ilave olarak gelecek projeksiyonlarını da gözden geçirme hedefindeki bu özel gün, bu yıl yani 2019 yılında 50. Yıl dönümünü yaşıyor. Yaşadığımız dönemde telekomünikasyon, bilgi teknolojileri ve yazılımla ilintili olarak bilişim o kadar hızlı ilerliyor ve hayatımızın merkezine giriyor ki sadece BM’nin bu özel günü ilan ettiği tarihten bu yana geçen 50 yıldaki gelişmeler bile son derece baş döndürücü. Peki, bilgi toplumu ne demektir? Telekomünikasyon çağında yakın zamanda hangi gelişmeler yaşanacak ve buna bağlı olarak ortaya nasıl bir toplum yapısı çıkacak? Gelin şimdi anlamının hayatımızdaki karşılığı oldukça önemli olan bu günde bu sorulara yanıt aramaya çalışırken diğer yandan da BM’nin Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü 50. Yılındaki 2019 teması ile mesajına bir göz atalım.

17 Mayıs Dünya Telekomünikasyon Günü 2019 Teması ve BM Mesajı

Birleşmiş Milletler, resmi sayfasından 2019 Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu günü için öncelikle bu özel günün neden olduğunu hatırlattı. 17 Mayıs günü Uluslararası Telgraf sözleşmesinin imzalandığı ve Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin kurulduğu gün olduğu için seçilmiştir. Ve bu günün ilanından tam 50 yıl geçti.  BM, bu günün amacını, şirketlere, ekonomilere ve aralarında uçurum olan tüm yerlere bir köprü olmasına yardımcı olmak olarak açıklıyor.  BM, Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu 2019 temasını ise “Standardizasyon açığının kapatılması” olarak belirledi. Daha önceki BM özel dünya günleri yazılarımızda da değindiğimiz üzere önüne vizyon olarak Sürdürülebilir Kalkınma politikasını koyan BM, tüm özel günlerde olduğu bu günde de Bilgi ve İletişim teknolojilerine sürdürülebilir kalkınma hedefleri yönünden destek olma amacını öne çıkardı. Standardizasyon açığının kapatılması temasına uygun olarak Birleşmiş Milletler şu hedefleri belirledi.

  • Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerin Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin standart oluşumu sürecine katılımını sağlamak
  • Ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeylerde standardizasyon sürecinde yerel uzmanların güçlendirilmesi
  • Gelişmekte olan ülkelerde uluslararası standartların uygulanmasının teşvik edilmesi.

Bu hedeflerde de anlaşılacağı gibi hızla büyüyen ve gelişen bilgi teknolojilerinde gelişmiş ülkelerin üretimde ve AR-GE dominasyonunun en başta gelişmekte olan ülkelerle dünyanın geneline yayılması ile sürdürülebilir kalkınma hedeflerine uygun bir iletişim gelişimi ve bilgi toplumu oluşturulması amaçlanmaktadır.

Bilgi Teknolojileri: Bilgi Çağı mı Bilgi Kirliliği mi?

Bilgi kelimesinin anlamı; insan aklının alabileceği gerçekler, olgular ve ilkelerin tümüne verilen isim ile bir konu ya da iş konusunda öğrenilen ya da öğretilen şeyler olarak tanımlanabilir. Yani, bilginin sonsuzluğu söz konusudur. Bu sonsuzlukla karşımıza çıkan ise nicel yani sayıya, miktara bağlı bir durum. Günümüzde var olan bir bilginin bile yeniden üretildiği, çarpıtıldığı hatta çok farklı bir şekilde sunulduğu sayısız örnek görüyoruz. Öyleyse bilgi konusunda önemli olanın, nicelikten çok nitelik olduğunu söyleyebiliriz. İletişim çağında bilgiye erişimin kolaylığının artması ile çağımızın toplumuna bu anlamda bilgi toplumu denilmesi, teknik olarak tutarlı. Ancak, bilgiye erişimin küçük bir el cihazına yaklaşıp kısa bir soru sorularak mümkün hale geldiği bir çağda insanların bilgiye erişmek için mücadele etmeyip tam tersi bir tembelliğe de sürüklenebilir. İnternetin son dönem bulut teknolojileri ve mobil cihazlardaki gelişim ile birlikte bu nicel olarak sonsuz bilgiyi depolayan, saklayan devasa bir kaynak olma özelliğini, niteliği öne çıkaran ve insanları geliştirici yönde politikalarla buluşturma ihtiyacının var olduğu söylenebilir. İletişim teknolojisinin gelişimi ile ortaya çıkan bilgi kelimesi, esasen İngilizce “Data” olarak ifade edilen veri seviyesindedir. Bilgiye ulaşma, bilgilenme, araştırma, teyit alma ve doğru bilgiyi elde etme yaklaşımındaki insanlar, günümüzün iletişim teknolojilerini çok verimli kullanma şansına sahiptir. Diğer yandan daha çok bilgi kirliliği ve manipülasyon ile kötü niyet de kendisine oldukça geniş bir alan bulmaktadır.

Bilişimi Verimli Kullanmak

BM’nin 17 Mayıs’ı böyle bir gün olarak ilanına referans aldığı Telgraf teknolojisinden gelinen noktaya bakıldığında değişim ve gelişim hem de 50 yıllık süre zarfında müthiş. Ve bu baş döndürücü hız daha da artarak devam ediyor. Çok yakın zamanda yapay zekanın egemenliği konuşulmaya başlanacak. Ancak burada iki durum söz konusu. Öncelikle tüm geliştiriciler yapay zeka ve ötesi de dahil çalışmaları insanın ve doğanın lehine sonuçlar elde etmek için yapıyorlar. Yani ortaya çıkan teknolojik gelişmelerin insanı geriye götürecek bir yandan konforunu sağlayacak ama bir yandan da tembelleştirecek bir sonuca gitmesi, kullanım ile yönlendirmeye bağlı olarak mümkün. Diğer durum ise telekomünikasyondaki yenilik ve kolaylıkların hayatın akışına etkileri. Sanayi devriminden bu yana insanlığın gelişimi önceki yüzyıllarına göre çok farklı seyrediyor. Dolayısıyla nasıl ki şu anda mobil cihaz demenin daha doğru olacağı akıllı telefonlar, hayatımızın merkezine oturmuş vaziyette ise ilerleyen süreçlerde insanların hayatı algılayış biçimleri ile değer yargılarını etkileyecek hatta bazılarını kökten değiştirecek sonuçlar da bizleri bekliyor olabilir. Felsefe ile bilim arasındaki farkı açıklayan ilk kelime; bilgidir. Bilim, araştırma ve ispata dayalı metotlarla ilerken felsefe ise bir bilim değil yığılan bilgidir. Bu da bilgi ile felsefenin birbirleriyle ilişkisini açıklar. Felsefe bilgiye ulaşma yolunda akıl yürütmedir. Buradan hareketle bilgi teknolojilerinin bilgi toplumu yaratması beraberinde akıl yürütme ve sağlıklı fikir oluşturma hedefine hizmet etmelidir. İletişim olanakları, var olan bilgiyi kullanarak pratik sonuçları insanların hizmetine sunarken diğer yandan bilgiyi doğrudan sunma işlevi de görür. Sonuç olarak bilişim teknolojilerinin bu yaklaşımla kullanılması, insanlık ve doğa için daha verimli olacaktır.

Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü Türkiye Etkinlikleri

Ülkemizde internet kullanımında yasal otorite rolü üstlenen Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) bu özel gün için de bazı etkinlikler düzenlerken uluslararası çalışmalara da iştirak etti. BTK sitesinden yapılan açıklamaya göre; kurumun ev sahipliğinde 9-10 Mayıs 2018 tarihlerinde Ankara’da “Sosyal Yaşama Yön Veren Teknolojiler: Fırsatlar ve Tehditler” teması ile gerçekleştirilen 12. Elektronik Haberleşme Düzenleyiciler Konferansı’nda da yapay zekânın sosyal hayatımıza yansımaları ele alındı. Ulusal çapta yapılan bu etkinliğin yanında BTK, Dünya Telekomünikasyon ve Bilgi Toplumu Günü kutlamaları çerçevesinde 15-17 Mayıs 2018 tarihleri arasında Cenevre’de yer alan ITU Genel Merkezi’nde düzenlenen “İyilik İçin Yapay Zekâ Küresel Zirvesi’ne katıldı. Bu zirvede de yukarıda sözünü ettiğimiz Yapay zeka gelişmelerinin insanın lehine sonuçları ile yaşam kalitesini artırmaya dönük yönleri görüşüldü.

07.07.2021