Patara deyince aklımıza neler gelmiyor ki? Likya Birliği’nin başkenti, demokrasinin temellerinin atıldığı ve tarihin ilk meclis binasına sahip olan Patara Antik Kenti, Fethiye Kalkan arasında Xanthos vadisinin güneybatı ucunda, bugünkü Ovagelemiş Köyünde yer almakta. Bu eşsiz antik kent hakkında gün geçmiyor ki tarihi aydınlatan yeni bir buluntu, tarihi aydınlatan bir bilgi gündemimize düşmesin... Patara Antik Kenti’ni sizlere tanıtmak için iki tane yazı yazmıştım. Bunlardan birinin konu başlığı; “Patara Antil Kenti / Likya Birliği – Antalya” (bkz. http://blog.delphinhotel.com/patara-antik-kenti-likya-birligi-antalya/” “Patara’da Bulunan İ.S. 46 Yılına Tarihlenen Likya Yol Güzergâhı Anıtı Stadiasmus Patarensis (Yıl Anıtı) Tarih İçin Büyük Bir Yolculuk” (bkz. http://blog.delphinhotel.com/patarada-bulunan-i-s-46-yilina-tarihlenen-likya-yol-guzergahi-aniti-stadiasmus-patarensis-tarih-icin-buyuk-bir-yolculuk/), yazılarıydı. 

Stadiasmus Patarensis'in Başına Gelenler

“Stadiasmus Patarensis'e ilk defa 1992 yılında Patara Antik Kenti’nde yaşanan bir kundaklama sonucunda rastlanıldı. Bu yangında yazılı birçok bloga bulundu.  Doç. Dr. Fatih Onur, yapılan ilk çalışmalar sonucunda blogun üstünde İ.S. 46 yılında İmparator Claudius’a ithafen diktirilen devasa anıt, olduğunu söylediğinde bilim dünyası bu konuya oldukça ilgi gösterdi. İncelemelerin vereceği bilgiler merakla beklendi. Arkeoloji, Antik Çağ ve epigrafi bilimi bakımından “başyapıt” olarak nitelendirilen eser aynı zamanda pek çok disiplin bakımından da bilim dünyasına belge oluşturacak nitelikte olduğu anlaşıldı. yazıtın Likya tarihini, coğrafyasını, Roma İmparatorluğu’nun eyaletleşme politikasını içerdiği öğrenildi. Anıtın hakkında geniş bilgi edinmek isteyenlere yukarıda vermiş olduğum linkte yer alan, daha önce kaleme almış olduğum yazı oldukça yardımcı olacaktır…

Stadiasmus Paterensis Anıtı'nın Dört Bir Duvarına İsim Vermişler

Anıt üzerinde çalışma yapan arkeologlarımız, anıtın içeriğinden, işlevinden ve mimarisinden edinilen veriler doğrultusunda, dört bir duvarına “itinerarium”, “miliarium”, “stadiasmus” ve “tabellarium” isimleriyle tanımlayarak çeşitli yayınlarda bu isimleri kullandılar. Aradan geçen bunca zaman sonra 6 metre uzunluğundaki Patara Yol Anıtı’nın Antalya Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı’ndaki konservasyon süreci tamamlandı tamamlanmasına, ama anıtın yeniden Patara Antik Kenti’ndeki doğal alanında sergilenmesi noktasında arkeologlarımız çekimser kaldılar. “Tarih küllerinden yeniden doğuyor.” diyen Prof. Dr. Havva İşkan Işık, eserin yeniden tahrip edilmesinden, üzerine yazı yazılmasından korkulduğu için Antalya Müzesi’nde sergileneceğini, şu günkü ortamda birçok kültürel değerlerin yıkılıp parçalandığını ve bu eserin dünyada tek, başka örneğinin olmadığı söyledi.

Patara Antik Kenti ile ilgili gelişmeler yapılan kazılar ışığında devam etmekle birlikte, buluntuların her biri insanlık tarihi ayrı aydınlatıyor. Kazı başkanı Prof. Dr. Havva İşkan’ın 20 Kasım 2018’de verdiği bilgilere göre; Likya Birliği’nin göz bebeği olan kentin Liman Hamamı bölgesinde yapılan kazı çalışmalarında 9. ya da 10. yüzyıllara ait olduğu sanılan, Doğu Roma İmparatorluğu’na hizmet vermiş, 43.2 cm ebatlarında Vikingli bir askere ait kılıç bulunmuştu... Bu veriler, Patara Antik Kenti’ni zaten hali hazırda içinde yer alan eserleriyle oldukça değerli kılarken, bir de üstüne tarihe yön verecek, bizleri yeni bilgilerle buluşturarak tarihi aydınlatacak haberlerle buluşturunca, zaten tarihi değerinden ödün vermeyen antik kentimiz ve diğer kentlerimiz; bölge tarih, Türk turizmi ve beraberinde sağladığı/sağlayacağı turist sayısı bakımından ekonomimize hatırı sayılır bir yön veriyor. O nedenle toplum olarak bu tarih bilincini en temelden başlamak üzere yaygınlaştırıp evrensel bakış açısını insanlarımıza mutlaka kanıksatmak, evrensel tarihe vurgu yapıp topraklarımızdaki tarihe sahip çıkmak hepimiz için büyük bir ödevdir.

Silvan Güneş

Biyografi Yazarı