Pisarissos Antik Kenti, Antalya’nın Alanya İlçesi’ndedir. Türkiye’nin en gözde kıyı kentlerinin sıralandığı Akdeniz’de, yerli ve yabancı turistlerin akın ettiği İncekum ve Avsallar beldelerinin kuzeyindedir. Kıyıdan yaklaşık 2,5 km uzaklıkta, Esentepe Köyü -eski adıyla Karaboynuzlar Köyü-, sınırları içerisindedir. “Hisartepe” denilen mevkide yer alan antik kent, yerli halk tarafından “Cavurbeleni” olarak tarif edilmektedir. Yakın çağda yapılan çalışmalara ismi “Çavurbeleni Antik Kenti” olarak da geçmiş olabilir. Kalıntıların Helenistik ve Roma Dönemini gösterdiği Pisarissos Antik Kenti’nde bulunan bir yazıtta kent “Pissarissos” olarak adlandırılmıştır. Antik dönem yazarlarının hiçbirinde yapıtlarında kentşn adına rastlanmamıştır. Kentin gerçek kurucuları, yaşanılabilir durumda olduğu dönemlerde nasıl bir kent olduğu, sosyal yaşantısı, izlediği politika gibi konularda bilgi elde etmemizi güçleştirmiştir.

Pisarissos Antik Kenti'nde Yüzey Çalışmaları Hâlâ Başlatılmamıştır

Pisarissos Antik Kenti'nde yüzey çalışmalarının hâlâ yapılmamış olması, kent adına ve insanlık tarihi adına büyük bir kayıptır. Anadolu özellikle ve en başta arkeolog ve tarihçilerin çalışma alanlarının oldukça zengin olduğu bir bölgedir ve bu konuda hala yapılacak çok iş vardır. Bazı kaynaklarda kentin Pamfilya ya da Kilikya bölgesinde olduğu çelişkili bir şekilde yazılmıştır. Haritaya bakacak olursanız, daha ilerinde yer alan Hemaxia Antik Kenti’nin tam Pamfilya ile Kilikya’nın sınırında yer alan bir antik kent olması, Pisarissos Antik Kenti’nin Pamfilya topraklarında yer aldığını coğrafik açıdan bizlere kanıtlayan bir veri olarak değerlendirilebilinir. 

Pisarissos Antik Kenti Bir Zamanlar Surlarla Çevrili Bir Kentti

Bölgeyi ziyaret edenlerin yapmış olduğu küçük tespitlerden ve bu yolla edindiğimiz bilgilerden yola çıkarak Pisarissos Antik Kenti’nin bir zamanlar surlarla çevrili olduğunu ve burasının korumalı bir alan olduğunu söylemek mümkündür. Sur büyük blok taşlardan yapılmıştır ve giriş kapısı kentin batı yönündedir. Surlar daha çok özellikle kuzeyde yer alan yerleşim yerlerini çevrelediği gibi, belli yerlerinde yer alan gözetleme kuleleri günümüze kadar gelebilmiştir. Burada ise konut tapılarının kalıntılarına rastlanmıştır. Aynı zamanda zirvede yer alan ve anıtsal nitelik taşıyan bir yapı kalıntısının kimilerine göre petrol presi olduğu yönünde saptamalar vardır.

Pisarissos Antik Kenti'nde Bir Zamanlar Zeytinyağı ve Şarap Üretiliyordu

O dönemlerde yaşayan yöre halkının aynı zamanda zeytin yağı ya da şarap yapmak için de pres kullandıklarını ve bölgede bununla ilgili pek çok yapı ve araç-gereç kalıntılarına rastlandığını biliyoruz, fakat bölgede bir petrol presinin olması, hem de antik dönem ait izler taşıması, antik kentin değerini bizler için bir kez daha artırmaktadır. Akdeniz bölgesine baktığınızda özellikle iç kesimlerde besin olarak üretimin ve madeni para basma gibi darphanelerin olduğunu görmek, metallerin işlenebileceği, atölye düzeniyle ön plana çıkan şehirlerden, tamamen sanatsal, kültürel ve ticari amaçla faaliyetlerini yürüten liman kentlerinin kurulmuş olduğuna şahit olmak, bizleri şaşırtmamalıdır. Ve fakat bu saptamaları nihai bir hale getirebilmek için bölgede bilimsel kazıların bir an evvel başlatılması şarttır…

Pisarissos Antik Kenti'nin Kalıntıları

Pisarissos Antik Kenti’nin agorası olarak tahmin edilen yerde antik tapınak olabileceği düşüncesini destekleyen bir takım antik yapılar bulunmaktadır. Küçük bir yerleşim yeri olarak niteleyeceğimiz kentte, yine kendi ölçeğine uygun bir tiyatro ya da odeona[1] ait düşünülen mimari kalıntılara rastlanmıştır. Bu da gösteriyor ki, kentte oldukça güçlü bir sosyal yaşantı vardı.

Pisarissos Antik Kenti'nde Çok Eski Tarihlere Dayanan Kalıntılar Mevcut

Kenti tepesinde yer alan düzlükte bulunan pek çok antik dönem yapısı, bu yapılar içerisinde bulunan evler, zeytin işlikleri, mezar yapıları, bölge insanının tarıma dayalı yaşadığını bizlere kanıtlamaktadır. Bugünkü haliyle oldukça harap bir durumda olmasının yanında unutulmuş olması ve hatta günümüz tanıtım bültenlerinin içinde dahi yer almaması, kentin bundan sonraki yazgısı adına hiç de iç açıcı değildir. Özellikle genç arkeoloji bölümü mezunu kardeşlerimizin bölgeye tatil amaçlı geldiklerinde dahi bir günlerini ayırıp, kentle ilgili gözlemlerini kaleme almaları, hem bölge adına, hem tarih adına hem de kentin korunması ve ilgi görmesi adına önemli bir çalışma olacaktır. 

Roma Dönemi Dijital Atlası'nda Pisarissos Antik kenti'nin Yeri Belirtilmiştir

İsveç’de bulunan Lund Üniversitesi bizim dahi kendi topraklarımızda yapamadığımızı yapmış, hazırladığı “Roma Dönemi Dijital Atlası”nda Pisarissos Antik Kenti’ne yer vermiş, antik kentin Roma döneminde yaşayan antik Pamfilya ya da Kilikya kentlerinden biri olduğunu tespit etmekle birlikte, literatürü tarayarak eski yazarların şehirden bahsetmediğini tespit etmiş ve fakat epigrafik olarak yerini kanıtlamıştır.[2] Kendi topraklarımızda yer alan tarihi eserlerin yerlerini tespit etmede ve de bununla ilgili harita hazırlamakta oldukça geri kaldığımız gibi, bu bilgileri İsviçre’deki bir üniversitesinden elde ediyor olmamız da tarihe ne kadar sahip çıktığımızı ortaya koymaktadır. İsviç’deki Lund Üniversitesi'nin yanında, Avrupa ve Amerika başta olmak üzere, pek çok üniversite kendilerine ait dünyadaki tüm antik kentleri kapsayan dijital atlastlarını insanlığın hizmetine sunmaktadırlar. Konuya dikkat çekmek, ilgili kurum ve kişileri harekete geçirmek açısından bu tür tarihi yazıların okunmasını ve eğitim ayağındaki eksiklerimize dikkat çekerken, “nasıl bir sistem kurmalı ve her birimiz içinde nasıl yer almalıyız” noktasında da fikir vermiş olabilmeyi çok isterim. Silvan Güneş Biyografi Yazarı  

Alıntı & Kaynak & Fotoğraflar

• Tüm fotoğraflar bu siteden alınmıştır: <(13.09.2015) https://www.histolia.de/sonstige-orte/pisarissos-pamphylien.html >- 08.08.2019, s: 18:12
• https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvUGlzYXJpc3Nvcw
• Roma İmparatorluğu’nun Dijital Atlası: http://imperium.ahlfeldt.se/places/27794.html

[1] Odeon: Antik Yunan’da, konserler verilen, şiirler okunan, oyunlar oynanan, genellikle dikdörtgen biçiminde, üzeri kapalı yapı. [2] http://dare.ht.lu.se/places/27794.html