Her yıl Temmuz ayı bir bayramla başlıyor. Ancak bu bayram, uluslararası bir özel gün değil. Diğer yandan bayram denilince akla gelen milli ya da dini bir bayram biçimi de söz konusu değil. Esasen belki Kabotaj Bayramı da milli bayram olarak sayılabilir. Ülkemize özel olan bu bayram, denizcilik alanında Türkiye’nin özgürlüğü anlamına gelen anlaşmaya istinaden kutlanıyor. 1 Temmuz Kabotaj Bayramı, Türkiye’nin kendi kıyılarında deniz ticaretini özgürce ve hiçbir ülkeye bağlı olmadan yapmasının kutlandığı tarihtir. Geçtiğimiz yıl da yine Kabotaj Bayramı’nda bu sayfalarda yer verdiğimiz Kabotaj Bayramı yazımızda Kabotaj nedir ve Kabotaj bayramı kutlaması ne anlama gelir sorularına yanıt vermiştik. Bu yıl ise Türkiye’nin Kabotaj Bayramı 2019 kutlamalarının yanı sıra Türkiye denizcilik sektörü envanterine bir göz atalım.

Kabotaj Bayramı 2019 Kutlamaları

Türk kıyılarında Kabotaj hakkının tamamen Türk vatandaşlarına ve yerli sermayeye verildiğini ilan eden “Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Karasuları Dahilinde İcrayı Sanat ve Ticaret Hakkındaki Kanun’’, 1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu tarih dolayısıyla Kabotaj Bayramı olarak kutlanıyor. Bu yıl bu bayramın kutlanışının 93. Yılına giriyoruz. Peki, 2019 Kabotaj Bayramı kutlamaları programında neler var? Önce bu kutlamalar bakalım. Anadolu Ajansı, Kabotaj Bayramı kutlamaları hakkında bu yıla özel bir kutlama haberi yayınladı. Buna göre Milli Savunma Bakanlığı, Türk Deniz Kuvvetleri ile milleti buluşturmaya karar verdi. Milli Savunma Bakanlığı’nın konuyla ilgili resmi twitter hesabından yaptığı açıklama şu şekilde: "Denizcilik ve Kabotaj Bayramı kutlamaları kapsamında, 23 limanda 26 gemimiz 1 Temmuz 2019 tarihinde halkımızın ziyaretine açılacaktır. Tüm halkımız gemilerimize davetlidir." Halkın ziyaretine açılacak gemilerin limanları ise aşağıdaki görselde yer alıyor. Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz limanları ile KKTC Gazi Mağosa limanı da listede yer alıyor. Akdeniz’den ziyaret edilebilecek gemilerin bir kısmı ise Antalya Limanı’nda bulunuyor. Antalya halkı da Kabotaj Bayramı kutlamaları çerçevesinde limandan ziyarete açılan askeri gemilere ulaşabilir. 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı kutlamaları çerçevesinde Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yapılan kutlamalarda ise İstanbul Beşiktaş Barbaros Anıtı’nda bir tören düzenlenecek. Barbaros Anıtı’na çelenk konulması ile başlayan tören sonrasında Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı İstanbul Bölge Müdürlüğü organizasyonunda Kabotaj Bayramı ile ilgili bir etkinlik yapılması bekleniyor. Kabotaj Bayramı’nı erkenden kutlayan birimler de var. 1 Temmuz öncesinde 30 Haziran tarihinin Pazar yani hafta sonu tatili olmasından dolayı Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi kutlamaları erken yaptı. Vatandaşlara müzikli feribot turu yaptıran belediye, uzun yıllardır kapalı olan Tekirdağ Limanı’nı bu yılki bayrama özel açarak burada kutlama programı organize etti. Bir tekneden atlayarak kıyıya kadar yüzme yarışı düzenlenirken dereceye girenlere de Büyükşehir Belediye Başkanı birçok ödül verdi. Protokol ise denize şehitler için çelenk bıraktı. Son olarak Belediye tarafından halka ücretsiz balık-ekmek servisi yapıldı.

Antalya Kabotaj Bayramı Kutlamaları 2019

2019 Kabotaj Bayramı kutlamaları, Türkiye’nin denize kıyısı olan kentlerinde kutlandı ya da kutlanmaya devam ediyor. Ülkenin en önemli liman kentlerinden olan Antalya’da da yine bayram öncesi hafta sonu tatili değerlendirilerek erken kutlama yapıldı. Antalya’da yapılan Kabotaj Bayramı kutlamaları 3 günlük bir program olacak. Buna göre 29 ve 30 Haziran tarihlerinde Antalya Yelken ve Deniz Sporları Kulüpleri koordinasyonunda yapılan kutlamalarda Cumartesi günü Lazer ve Optimist yarışları yapıldı. Pazar günü ise yat yarışları sahne aldı. Antalya’da bu iki günlük kutlamanın ardından bayramın resmi tarihi olan 1 Temmuz Pazartesi günü ise 09.00'da Cumhuriyet Meydanı'ndaki Atatürk Anıtı'na çelenk konulması ile başlayacak törenlere 09.15'de Kaleiçi Yat Limanı'ndan denize geleneksel çelenk bırakılmasıyla devam edilecek. Saat 18.00'de ise Kaleiçi'nde geleneksel yüzme, yağlı direk, çıpa çıkarma ve Fly Board gösterileri halkla buluşacak. Alanya 2019 Kabotaj Bayramı etkinlikleri çerçevesinde bu yıl, 40 kimsesiz, 40 şehit çocuğu ve huzurevlerinin 20 sakinine özel tekne turu organize edildi. Bu organizasyona dahil olan çocuklara tur öncesinde oyuncak müzesi gezisi de yaptırılacak. Antalya dışında da 3 tarafı denizlerle çevrili ülkemizin denize kıyısı olan tüm il ve ilçe merkezlerinde resmi törenler ve geleneksel kutlamalarla bu özel günün değeri hatırlanacak.

Türkiye Denizcilik ve Gemi Envanteri

Kabotaj Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti devletine kendi kıyılarında özgürce deniz ticareti yapma hakkının tanınmasının kutlanması anlamına geliyor. Osmanlı’nın son döneminde tamamen sömürü anlamına gelen kapitülasyonların, Lozan Barış Anlaşması ile kaldırılması sonrasında elde edilen, daha doğrusu geri alınan bu hak sonrasında geçen 93 yılda Türkiye denizciliği ne durumda? Türkiye denizcilik ve gemi envanterini hem sivil hem de askeri yönden görelim. Öncelikle sivil yani ticaret bazında Türkiye denizciliğine bakalım. UBAK (Ulaştırma Bakanlığı) internet sitesinde yayınlanan çalışmaya göre 2017 yılı sonu itibariyle ülkenin limanlarına kayıtlı ticari gemi sayısı 13.419’dur. Bu gemilerin 150 GrossTon ağırlıktan fazla olanlarının ortalama yaşı ise 22 olarak belirtiliyor. Bu gemilerin kayıtlı olduğu limanların dağılımına bakıldığında İstanbul Limanları toplam %40 ile en başta yer alırken İzmir de %22 pay sahibi. Antalya Limanı’nın bu dağılımdaki payı ise %7. Türkiye denizciliğinde turistik ve sportif amaçlı olan tüm gemilerin de dahil edilmesi ile birlikte 2017 sonu verileri, toplam gemi sayısını 1.999 adet olarak gösteriyor. Bu gemilerde aslan payını ise 353 adetle kuru yük gemileri alırken ikinci sırada 312 adetle yolcu gemileri geliyor. Yakıt tankerlerinin sayısı ise 184 olarak tescil edilmiş durumda. Tüm Türkiye deniz ticaret filosu rakamlarına gelince. Türkiye’nin 2017 sonu değerlerine göre Dünya çapındaki yeri 15. Sıra. İlk sırada Yunanistan yer alırken Japonya, Çin ve Almanya da onu izliyor. ABD 7. Sırada, İngiltere ise 14. Sırada bulunuyor. Bu sıralamanın çok kötü olmadığı ancak daha da gelişmesi gerektiği rahatlıkla söylenebilir.

Askeri denizcilik alanında Türkiye’nin durumuna da bir göz atalım. Donanma, Kuzey Deniz Saha ve Güney Deniz Saha Komutanlıkları ile karasularında faaliyet gösteren Türk Deniz Kuvvetleri, bugün dünya çapında bir askeri filoya sahiptir. Keza, net bir açıklama olmasa da 2021 yılında Türkiye’nin ilk uçak gemisini sulara indirileceği konuşuluyor. Kendi içinde pek çok farklılık ve detay barındıran savaş gemilerini bir özet halinde vermek gerekirse Türk Deniz Kuvvetleri gemi envanteri şu şekilde: 16 Fırkateyn, 8 Korvet, 12 denizaltı, 18 hücumbot, 16 karakol gemisi, 33 amfibik savaş gemisi. Gelişime ve ilerlemeye açık sivil -  askeri Türkiye denizciliğinin Türkiye kıyılarında özgürce faaliyet gösterdiği 93 yıl ve gelecekteki yıllar için 1 Temmuz Kabotaj bayramı kutlu olsun.