25 Haziran Dünya Denizciler Günü – Herkes Gemide!

Birleşmiş Milletler’in Uluslararası Denizcilik Örgütü olan IMO tarafından 1978 yılından beri kutlanan   Dünya Denizciler Günü ya da İngilizce “Day of the Seafarer” üzerinden çeviri ile Dünya Gemiciler günü, bu yıl da 25 Haziran tarihinde ülkemizde ve dünyada kutlanacak. Yaşadığımız gezegenin %71’ini oluşturan suların üzerinde denizlerde, okyanuslarda, göllerde, derin ve geniş akarsularda yüzlerce farklı tipte araç ve meslek alanında çalışanların tamamını kapsayan Denizciler günü, her kademeden denizci ya da gemici için kutlu olsun diyoruz. BM IMO tarafından Dünya Denizciler Günü 2019 teması ise gemicilikte ve denizcilikte kadın – erkek eşitliğini ön plana çıkarmayı amaçlayan “Ben de Gemideyim” olarak belirlendi. BM, 2019 Dünya Denizciler Günü teması için de birtakım etkinlikler planladı. Şimdi hem bu tema ile etkinlikleri hem de yaz mevsiminin ilk ayını yaşadığımız şu günlerde denizi, denizciliği ve gemiciliği detaylı olarak ele almaya çalışalım.

Dünya Denizciler Günü 2019 Teması: Ben de Gemideyim

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Dünya Denizciler Günü 2019 temasın İngilizce “I am on Board” yani “Ben de Gemideyim” olarak belirlendi. Bu tema ile kadın ve erkek eşitliği hedefleniyor. Endüstriyel devrim ve hatta öncesinden süregelen genel meslek dallarında erkeklerin hakimiyeti hatta birçoklarında erkeklerin tekelliği durumu, denizcilik mesleğinde de çok uzun bir süre devam etmiştir. Denizciliğin daha önceki zamanlarda da sert ve beden gücüne dayalı bir iş olması da bu durumu daha da derinleştirmiştir. Ancak 20. Yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte kadınların verdikleri mücadelenin de büyük etkisi ile adım adım her alanda varlıkları yükselmeye devam ediyor. Bu anlamda denizcilik alanında 2019 yılına gelindiğinde halen bu meslek kolunu geniş bir çerçevede değerlendirdiğimizde kadın – erkek eşitsizliğinin büyük farklarla devam etmesi nedeniyle “Ben de gemideyim” teması, IMO tarafından ilan edildi. 2019 Yılı Dünya Denizciler Günü’nde IMO tarafından bu duruma istinaden 25 Haziran günü #IAmOnBoard etiketiyle kadın, erkek herkesin gemide yer aldığı fotoğraflarını paylaştığı bir sosyal medya etkinliği planlandı. Denizciler Gününün kapsadığı meslek alanı ise oldukça geniş bir anlam ifade ediyor. İnsan, yaşamını karada sürdürdüğü için karada yapılan meslekleri icra edenlere karacılar şeklinde bir ifade kullanılmıyor ama denizciler için kullanılıyor.  Bu örneği vermemizin nedeni, denizcilik denilince akla yalnızca gemi kaptanları ve mürettebatı yani uzmanlarının gelmemesi gerektiğidir. Gemilerde çalışan, geçimini sulardan sağlayan ve yine tüm denizcilik faaliyetlerine hizmet sunan binlerce kişi de bu özel günün muhatabı konumundadır. Dolayısıyla elbette gemicilik faaliyetlerinde birinci dereceden yer alan kişiler başta olmak üzere hayatında profesyonel olarak deniz, okyanus, göl ve akarsularla ilişki kurmuş olanların da Dünya Denizciler Günü Kutlu olsun diyoruz. Şimdi bu faaliyet alanları neler ve kimdir bu denizciler sorularının yanıtlarına bakalım.

Denizcilik Türleri ve Meslek Alanları

Denizcilik türlerini anlatırken ana başlıklar halinde gemi türlerini baz alarak ilerlememiz doğru olacak. Keza, denizciliğin bir başka ifadesi olarak literatürde geçen gemicilik dalları, ihtiyaca bağlı olarak üretilen gemi türleri üzerinden oluşmuştur. İşte ana başlıklarla gemi ve denizcilik türleri.

Balıkçılık

Balıkçılık kelimesi aslında bir geneli ifade ediyor. Bu genel de deniz ürünleri anlamına geliyor. Tüketicilere satışa sunulan her türlü deniz ürününün temini, avlanması, taşınması ve tasnifi ile tedariğe hazır hale getirilmesine dönük yapılan denizcilik, balıkçılık olarak ifade ediliyor. Balıkçılığın yapıldığı gemilere de balıkçı gemisi ismi veriliyor. Balıkçı gemileri de yukarıda saydığımız balıkçılık faaliyetlerini yapmak amacıyla Balık avlama gemisi ve Ürün işleme gemisi şeklinde iki türü bulunuyor. Tüm denizcilik faaliyetleri gibi balıkçılık da oldukça meşakkatli ve sabır isteyen bir meslektir.

Yolcu Taşımacılığı

Denizcilik denilince akla belki hemen yukarıda bahsettiğimiz balıkçılık ya da ağır gemiler geliyor olabilir. Ancak gemi ile yapılan yolculukların keyfi bir başkadır. Ülkemizde özellikle Yunan adaları başta olmak üzere Cruise gemisi adı verilen gemilerle yapılan Akdeniz turları da oldukça biliniyor. Dolayısıyla denizcilik türleri arasında yer alan yolcu gemiciliği ya da yolcu taşımacılığı da apayrı bir uzmanlık gerektiren diğer yandan da yalnızca turistik amaçlı değil uluslararası ulaşımda da önemli payı olan bir alandır. Şehir içi ulaşımda adına vapur dediğimiz deniz araçları da literatürde yolcu taşıyan gemiler olarak geçer.

Yük Taşımacılığı

İstanbul, İzmir gibi liman kentlerinde yaşayanlar çok iyi bilirler üzerlerinde yüzlerce konteyner yüklü olan gemilerin oluşturduğu deniz trafiğini. İşte denizcilik alanında en fazla pay sahibi denizcilik türü de yük gemileri ile yapılan yük taşımacılığıdır. Özellikle son dönemde internet alışverişinin de global çapta yaygınlaşması ve yine yakıt maliyetleri yönünden uygunluğu ile önemi artan yük gemiciliği, aynı zamanda uluslararası nakliye terimlerini de belirleyen sektördür.  Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye’de de deniz taşımacılığını önemi her geçen zaman biraz daha anlaşılmakta ve payı da yükselmektedir. Bunda her yıl kutladığımız Kabotaj Bayramı’nda kazanılan hakların da büyük payı vardır. 

Tanker Gemiciliği

Aslında yine yük gemiciliği alanında görünse de yakıt nakliyesi gibi kritik bir alanda olmasından kaynaklı özel bir uzmanlık ve tecrübe gerektirmektedir. Öte yandan tanker gemilerin yapıları da oldukça farklıdır. Petrol, ürün tankeri, kimyasal, LPG ve LNG taşımacılığı için kullanılan 5 ve büyüklüklerine göre 4 farklı tipte tanker gemisi bulunmaktadır.

Özel ve Hizmet Gemiciliği

Daha küçük boyutlarda yat, kotra, tekne gibi şahıs ya da tüzel kişiliklerin sahip olduğu deniz araçları da bu alanda değerlendirilir. Şahısların kendi tekne ve yatlarının yanında özellikle Antalya gibi deniz kıyısı şehirlerde yapılan yaz tatilinizde gezinti amaçlı olarak hizmet veren tekneler de bu alanda önemli bir yer tutar. Bunların dışında Römorkör, yani çekici gemiler, yangın söndürme, kurtarma gemilerinin yanı sıra hastane, temizlik ve bilimsel araştırma gemileri de bu gruba dahildir.

Askeri Denizcilik

Denizcilik denince elbette askerler de akla gelir. Eski adıyla Bahriyeli olarak adlandırılan deniz subayları başta olmak üzere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli de deniz savunma alanında emek veren denizcilerdir. Uluslararası çapta bakıldığında ise askeri denizcilik stratejik olarak büyük önem taşımakta özellikle uçak gemisi konusunda büyük bir yarış sürmektedir. Başta ülkemizin üç tarafındaki denizlerde askerinden siviline, kadınından erkeğine, kaptanından emekçisine kadar herkesin Dünya Denizciler Günü kutlu olsun ve “Ben de gemideyim” diyoruz.

07.07.2021