Termessos Antik Kenti

Termessos antik kenti, Pisidia bölgesinin Milyas adında ki, güneybatı bölümünde yer alan, antik adı Solymos Dağı günümüzde ise Güllük Dağı’nın dorukları arasında kalan vadide yer alan antik bir kenttir. Antalya ili sınırlarında bulunan ve Antalya’nın 30km kuzeybatısında, Batı Toroslar’da yer alan Termessos (Güllük Dağı),içerisinde yer alan antik kent, Anadolu’nun en eski halklarından olan Luvi’lerin soyundan gelen, Solym’ler tarafından kurulmuştur. Termessos Milli Parkı içerisinde bulunan ve orman içerisinde çok iyi korunarak gelen Termessos Antik Kenti, günümüzde halen ayakta kalan ender yapılardan bir tanesidir.

Termessos Milli Parkı

Ayrıca, Termessos Milli Parkı, bitki örtüsü bakımından bölgenin botanik bahçesi ayrıca içerisinde soyu tükenmekte olan birçok hayvanı barındırması ile de açık hayvanat bahçesi görümündedir. 1970 yılında Milli Park olan Termessos Antik Kenti, denizden ortalama olarak 1.150metre yüksektedir. Antik kente ulaşım, Antalya- Korkuteli karayolundan ayrılan özel bir yolla Güllük Dağına tırmanma sonucunda yapılmaktadır. Sık çam ormanlarının arasında kalmış insana huzur veren atmosferi ve el değmemiş görünümü ile diğer antik şehirlerden daha farklı bir görünüme sahiptir. Şehrin ismi olan Termessos’da ki çift s harfinin olması, dilbilimciler tarafından Anadolu halkı tarafından kurulduğuna kanıt olarak gösterilmiştir.

Termessos Antik Kenti'ni İ.Ö. 333'de Büyük İskender Kuşatsa da Alamamış Bu Tarihe İlk Yenilgisi Olarak Geçmiştir

Termessos Antik Kenti'nin tarih sahnesine ilk çıkışı, Büyük İskender’in İ.Ö. 333 yılında şehri kuşatması ile olmuştur. Öyle ki, şehrin konumu itibari ile doğal koruyucu bir savunma sistemine sahip olması, şehrin az sayıda savunma birliği tarafından savunulmasına sebep olmuş ve İskender’in şehri alamaması da tarih sayfasında İskender’in ilk yenilgisi olarak geçmiştir. İskender’in ölümünden sonra ise Termessos, Ptolemy’ler tarafından alınmıştır. Tarihte pek çok kez kuşatılmış antik kent, İ.Ö. 71 yılında, Roma ile dostluk ve ittifak birliği yapmıştır. Böylece, bağımsızlığını alan Termessoslular bağımsızlıklarını kanıtlayan Autonomous adı verilen madeni bir para da basmışlardır. Para üzerinde bulunan Anadolu’nun tanrılarından Solymes’in resmi bulunmaktadır.

Termessos şehrinin kendi içinde kanunlarını yaptığı ve bağımsız olduğu da kaynaklardan anlaşılmaktadır. Bir liman şehri olmayan Termessos toprakları, Antalya körfezi boyunca uzanmıştır. Büyük İskender’e direnen şehir, yaklaşık 40 yıl sonra Mısır’lıların egemenliği altına girmiştir. Kent terk edildikten sonra başka uygarlıklara ev sahipliği yapmamasından ve sel, deprem gibi doğal afetler yaşanmamasından dolayı, günümüzde oldukça sağlam ve iyi korunmuş ören yerlerinden bir tanesidir.

Termessos Antik Kenti Antalya-Korkuteli Karayolundadır

Yeşilin ve oksijenin bol olduğu şehrin kalıntıları, Antalya- Korkuteli karayolu üzerinde bulunan Yenicekahve civarında yer alan Helenistik devir suru ile başlamaktadır. Ana yoldan şehre giren kişi, Termessos’luların Kral Caddesi adını verdiği yolun yanı sıra yol boyunca, Helenistik döneme ait sarnıçların, istihkâm duvar ve pek çok kalıntı ile Yenice geçidine ulaşır.

Termessos halkının yardımı ile İ.Ö. 2. Yüzyılda yapılan Kral Caddesi, şehrin duvarlarının yanından geçip düz bir yol ile şehir merkezine kadar uzanmaktadır. Şehrin kapısının doğusunda yer alan duvarlarda ise, zarlar ve kehanet içeren oldukça ilginç yazıtlar bulunmaktadır. O dönemde Roma İmparatorluğunun etkisi ile Termessos halkı tarafından tarih boyunca büyüler, sihirler ve batıl inançlar yaygın bir şekilde görülmüştür. Buradan anlaşılmaktadır ki Termessos’lular, geleceği tahmin etmeye oldukça meraklı bir topluluktur. Duvarlarda yer alan bu tür yazıtlar, genellikle dört beş satır uzunluğunda ve zarlarla belirlenen sayılar içermektedir.

Termessos Antik Kenti'nde Mimari ve Yaşam

Termessos şehir merkezinde ve iç duvarların içerisinde ise, resmi binalar yer almaktadır. Taş zeminler üzerine yükselmiş olan açık hava Pazar yerinin ise kuzeybatısına beş büyük sarnıç inşa edilmiştir. Bu binaların en özel ve güzel olanı şehrin ortasında yer alan agoradır. Açık hava pazarı yani agoranın üç yanı stoalar ile çevrilmiştir. Stoalar üzerinde yazılmış yazılara bakılarak, İ.Ö. 150-138 yılları arasında hükümdarlık sürmüş Pergamon Kralı II. Attalos tarafından dostluklarının kanıtı olarak Termessos’a hediye edilmiştir. Kuzeydoğu da yer alan stoa ise, Attalos’un stoası taklit edilerek Osbaras isimli zengin bir Termessos’lu tarafından yaptırıldığı öngörülmektedir. Agoranın kuzeydoğusunda bulunan kalıntıların gymnasyuma ait olduğu düşünülse de, sık ağaçların arasından bunu anlamak oldukça zordur. İki katlı stoa içeride tonozlu odalar ile çevrilmiş avludan oluşmuştur. Stoanın dışı nişlerle ve Dor şeklinde diğer süslemeler ile dekore edilmiştir. Bu yapı M.S.1 yüzyıla işaret etmektedir. Ayrıca cadde boyunca şehrin kanalizasyon şebekesinin mükemmelliği halen gözlemlenebilmektedir.

Agoranın doğu kısmında, Antalya Körfezini gören ve yamaca yaslanmış olan tiyatro yer almaktadır. Termessos antik kentinin en göz alıcı yapısı olan tiyatro binası, Roma tiyatrosunun en güzel örneklerinden bir tanesidir. Yaklaşık olarak 4000-5000 seyirci kapasitesi bulunan tiyatroyu agoraya, cavea ile bağlanmıştır. Diğer tüm Roma döneminde ki şehirlerde olduğu gibi, üzerinde şiirler okunan, konserler verilen odeon yer almıştır. Termessos antik kentinde farklı büyüklüklerde 6 adet tapınak bulunmaktadır. Bunlardan 4 âdeti odeonun yakınında kutsal alanda yer almıştır. Tapınakların en büyüğü dor tarzı yapılmış ve rölyef yazıtlardan oluşmuştur. Tapınağın yapılışından anlaşıldığı üzere, bu tapınak Artemis’e ithaf edilmiştir.

Termessos Antik Kenti'nin Mezar Taşları

Termessos’un, batısı ve kuzeyinde çoğu da şehrin duvarları içerisinde yer alan, kayaya oyulmuş mezar taşları bulunmakta ve geniş mezarlar yer almaktadır.  Bu mezarlardan bir tanesinin Alcetas’a ait olduğu düşünülmektedir. Günümüzde ise mezar hazine avcıları tarafından yağmalanmıştır. Mezarın içerisinde Klıne’nin arka tarafında sütunların içerisinde bir çeşit kafes oyulmuştur. Kafesin yukarısında ise süslenmiş bir friz yer almaktadır. Mezarın kalan kısmı İ. Ö. 6. yüzyıla ait olabilecek ata binen bir savaşçının betimlemesi ile süslenmiştir. Burada yer alan lahit ise halen eski görkemini korumaktadır.

O dönemlerde ölüler kıyafetleri, değerli eşyaları ve aksesuarları ile lahitte konulmaktaydı. Yoksul halk ise kil, taş veya ahşap olan lahitlerde yakılmaktaydı. Ayrıca, lahitlerin mezar soyguncuları tarafından açılmasını engel olmak ve mezar soyguncularını korkutmak amacı ile tanrıların öfkesini anlatan yazıtlar da bulunmaktadır. Antalya müzesinde sergilenmekte olan Termessos Antik Kenti'ne ait köpek lahiti de, antik şehirden alınarak şehir müzesine ziyaretçilerin görmesine açılmıştır.

Gezenlerin ilgisini çeken ve kendisine hayran bırakan, Termessos Antik Kenti, kendisini çok iyi koruması ve muhteşem doğası ile ağaçlar içerisinde eğimli yolu, zorlu ulaşımı, bitki örtüsü ve farklı kuş türleri ile keşfedilmeyi beklemektedir.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR...

Phaselis Antik Kenti

Perge Antik Kenti

Side Antik Kenti

Aspendos Antik Kenti

Antalya Müzesi Termessos 

Termessos ta bulunan yeni tarihi yol